İstanbul Kalkınma Ajansı’nın 2018 yılı Yenilikçi ve Yaratıcı İstanbul Mali Destek Programı kapsamında desteklenmekte olan “KURAM LONCA: İstanbul Geleneksel Sanat ve Zanaat Atölyeleri” projesi Kasım 2018 itibariyle KURAM koordinatörlüğünde başlamış ve öngörülen faaliyetleri çerçevesinde devam etmektedir.  

Proje ile geleneksel "lonca" yapısının mesleki etik kuralları, kalite kontrolü ve insan yetiştirme geleneğinin yeniden canlandırılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda proje kapsamında yürütülen faaliyetlerle İstanbul’un kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel sanat ve zanaat dallarındaki ustalığın devamlılığı sağlanarak kültürel mirasın korunmasına katkıda bulunulması hedeflenmektedir.

Proje kapsamında tarihi yapılar ile mimari koruma ve restorasyon perspektifinden bakıldığında öncelikli olarak Doğal Taş, Ahşap, Çini, Tezyini Sanatlar, Geleneksel Boya’dan oluşan beş ana başlık ele alınmaktadır. Bu sanat ve zanaat dallarının alt başlıkları da kurulmakta olan atölyelerdeki uygulamalı eğitimlerde ele alınacak ve yapılan çalışmalar gelecekte yürütülebilecek yeni eğitim programları için de altyapı oluşturacaktır.

Projenin kapsamındaki önemli faaliyetlerden bir diğeri ise, İstanbul’da faaliyet gösteren geleneksel sanat ve zanaat erbabının envanterinin oluşturulmasıdır. Proje kapsamında söz konusu sanat-zanaat dalları öncelikli olmak üzere, kültür varlığı koruma alanıyla ilgili, Geleneksel Sanatkâr-Zanaatkâr Veri Tabanı hazırlanmaktadır. Veritabanında toplanmakta olan envanter verileriyle, meslek erbabının görünürlüğünün artırılması, meslek erbabının bir araya gelip bilgi alışverişinde bulunabileceği, geleneksel usta-çırak ilişkilerinin oluşturulup desteklendiği bir platform teşkil edilmesi ve mesleki örgütlenme için imkan oluşturularak ekonomik sürdürülebilirliğin de sağlanması hedeflenmektedir. Proje kapsamında mesleki eğitim ve ustalığın belgelenmesi için sertifikasyon amacıyla çalışmalar yürütülmektedir. Bu sayede kayıt altına alınan nitelikli insan kaynağının nitelikli uygulamalarla buluşturulmasına katkı sağlanacağı gibi, niteliksiz işgücünün de koruma uygulamalarındaki varlığının azaltılmasına da katkı sunulacaktır.

Proje kapsamında, tarihi yapılarda karşılaşılan geleneksel sanat ve zanaat eserlerinin malzeme ve yapım tekniği gibi özelliklerinin incelenip bilimsel olarak analiz edileceği teknik altyapılar da oluşturulmaktadır. Bu amaçla kurulmakta olan İleri Analiz Laboratuvarı’nda yapılacak çalışmalarla alandaki bilimsel temellerin güçlendirilmesine katkı sağlanacaktır.

Günümüzdeki koruma - restorasyon çalışmaları ele alındığında nitelikli işgücünün temin edilmesindeki zorluklar gün geçtikçe daha çok hissedilmektedir. Geleneksel usta-çırak ilişkilerinin büyük oranda kaybolmuş olması, geleneğin birikimi ile yeni nesiller arasında büyük bir kopukluk oluşturmaktadır. Bu kopukluk, koruma uygulamalarının kalitesini olumsuz etkilediği gibi alandaki niteliksiz uygulamalar kültür varlıklarının özgün niteliklerini tehdit eden boyutlara ulaşabilmektedir.

KURAM LONCA projesi bu tür tehditlerin ortadan kaldırılmasına katkı sağlamak amacıyla atılmış bir adım ve tarihi bir sorumluluğu yerine getirmeyi hedefleyen bir girişimdir.  Bu amaçla, bilimsel araştırmalar, eğitim, bilinçlendirme, kamuoyu oluşturma ve belgelendirme konularına yoğunlaşmaktadır.